Akt notarialny jako podstawa egzekucji czyli art. 777 kpc

Szukasz klauzuli umownej, która stanowić będzie dodatkowe zabezpieczenie umowy? Obawiasz się, czy długotrwały proces sądowy nie wpłynie negatywnie na twoją płynność finansową? Nie chcesz ustanawiać hipoteki umownej na rzecz wierzyciela i chciałbyś zaoferować mu alternatywne zabezpieczenie? Odpowiedzią na powyższe pytania może okazać się dobrowolne poddanie się egzekucji przez dłużnika w akcie notarialnym. Z mojego artykułu dowiesz się:

• jakie osoby i w jakich sytuacjach mogą poddać się dobrowolnej egzekucji z aktu notarialnego,
• co należy określić w treści aktu notarialnego aby uprawniał on do wszczęcia egzekucji,
• w jaki sposób skorzystać z klauzuli egzekucyjnej zawartej w akcie notarialnym.

Dobrowolne poddanie się w egzekucji w akcie notarialnym

Ustawodawca rozróżnia kilka sytuacji, w których możliwe jest dobrowolne poddanie się egzekucji przez określoną osobę. Dwie z nich dotyczą dłużnika osobistego, czyli osoby na której zobowiązanie ciąży z uwagi na bezpośrednią więź łączącą go z wierzycielem (np. umowa, obowiązek naprawienia szkody z czynu niedozwolonego, bezpodstawne wzbogacenie).

Dwie dalsze natomiast dłużnika rzeczowego, czyli osoby na mieniu, której spłata zobowiązania dłużnika osobistego została zabezpieczona (np. właściciela nieruchomości, na której ustanowiono hipotekę). Zazwyczaj jedna i ta sama osoba jest dłużnikiem osobistym i rzeczowym, niemniej role te mogą zostać rozdzielone (np. dług męża zostaje zabezpieczony na prywatnym majątku żony).

Przypadki, w których dłużnik osobisty może poddać się egzekucji z aktu notarialnego są następujące:

• gdy w akcie notarialnym, który obejmuje obowiązek zapłaty określonej sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych (np. 1 tona pszenicy), albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej (np. konkretny lokal), wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie ? w takim przypadku wierzyciel będzie mógł skorzystać z przedmiotowej klauzuli, gdy upłynie wskazany termin, bądź ziści się opisane w klauzuli zdarzenie,
• gdy w akcie notarialnym, który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności ? zdarzeniem takim może być np. ziszczenie się zawartego w umowie warunku, rozwiązanie od umowy, spełnienie świadczenia wzajemnego przez dłużnika. Dodatkowo w treści klauzuli należy wskazać termin dla wierzyciela, w ciągu którego może on wystąpić o  nadanie  temu  aktowi  notarialnemu  klauzuli  wykonalności.

Dłużnik rzeczowy może natomiast skorzystać z omawianej instytucji, gdy w sytuacjach wskazanych powyżej, zobowiązanie dłużnika osobistego zabezpieczone jest hipoteką albo zastawem na majątku dłużnika rzeczowego. W takich przypadkach może on poddać się egzekucji z obciążonego przedmiotu hipoteki albo zastawu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu w ten sposób wierzycielowi.

Co ważne, oświadczenie dłużnika osobistego, bądź dłużnika rzeczowego może zostać złożone na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest zawarcie stosownej klauzuli wprost w treści umowy zawieranej w formie aktu notarialnego. Drugim natomiast sporządzenie odrębnego oświadczenia w takiej formie. W tym ostatnim wypadku sama umowa może mieć inną, właściwą dla niej, formę.

W jaki sposób rozpocząć egzekucję z aktu notarialnego?

Wierzyciel, który zamierza skorzystać z przedmiotowej formy zabezpieczenia powinien wystąpić do sądu rejonowego z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu.

Sądem miejscowo właściwym będzie sąd właściwości ogólnej dłużnika, tj. sąd w którego okręgu dłużnik zamieszkuje. Jeżeli tej właściwości nie można ustalić, klauzulę nadaje sąd rejonowy, w którego okręgu ma być wszczęta egzekucja, a gdy wierzyciel zamierza wszcząć egzekucję za granicą – sąd rejonowy, w którego okręgu tytuł został sporządzony.

Przeczytaj także: Co to jest klauzula wykonalności

Do wniosku należy dołączyć dany akt notarialny, a także dowody potwierdzające ziszczenie się okoliczności uprawniających wierzyciela do wystąpienia z omawianym wnioskiem, o ile takowe istnieją. Opłata sądowa od wniosku o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu wynosi 50 zł. Po zaopatrzeniu aktu notarialnego w klauzulę wykonalności staje się on tytułem wykonawczym, który uprawnia do wszczęcia postępowania egzekucyjnego na równi z wyrokiem sądowym.