Twój dłużnik nie spłaca swoich zobowiązań, a Tobie zależy na uzyskaniu nakazu zapłaty? A może otrzymałeś nakaz zapłaty i szukasz sposobu obrony przed roszczeniami powoda? Czy też zastanawiasz się, kiedy sąd nie wyda nakazu zapłaty w twojej sprawie? Poniżej znajdziesz odpowiedzi na następujące pytania:
- jakie są rodzaje nakazów zapłaty,
- kiedy sąd wydaje nakaz zapłaty,
- w jaki sposób należy podjąć obronę po otrzymaniu nakazu zapłaty,
- jaki skutek wywołuje wniesienie sprzeciwu,
- kiedy sąd może uchylić nakaz zapłaty.
Rodzaje nakazów zapłaty
Na wstępie musisz wiedzieć, że polska procedura cywilna przewiduje dwa rodzaje nakazów zapłaty.
Pierwszym z nich jest nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, któremu poświęcony jest ten wpis. Drugi zaś nakaz zapłaty wydawany w postępowaniu nakazowym. Postępowanie nakazowe różni się istotnie od postępowania upominawczego, dlatego jeżeli poszukujesz informacji o drugim ze wskazanych nakazów, zapoznaj się z moim wpisem na ten temat.
Więcej: Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym
Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym
Może on zostać wydany niezależnie od wniosku powoda zawartego w pozwie. Sąd I instancji wydaje go na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwem dochodzone jest określone świadczenie pieniężne oraz spełnione są następujące przesłanki:
- twoje roszczenie jest w ocenie sądu zasadne (przynajmniej na pierwszy rzut oka),
- przytoczone w pozwie okoliczności nie budzą wątpliwość,
- zaspokojenie twojego roszczenia nie zależy od świadczenia wzajemnego pozwanego,
- miejsce pobytu pozwanego jest znane oraz możliwe jest doręczenie nakazu zapłaty na terenie kraju.
W przypadku, gdy którykolwiek ze ww. warunków nie jest spełniony (np. roszczenie jest oczywiście bezzasadne), wyznaczona zostanie rozprawa, chyba że istnieje możliwość rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym.
Pisząc pozew pamiętaj o tym, żeby wszystkie okoliczności sprawy przedstawić w jasny i zrozumiały dla sądu sposób. Zamieść i wyjaśnij znaczenie wszystkich istotnych dokumentów. Dzięki temu sąd nie będzie miał wątpliwości i wyda nakaz zapłaty, co może znacznie przyspieszyć procedurę odzyskania długu. Musisz wiedzieć, że standardowo na rozprawę oczekuję się 3 ? 4 miesiące, zaś nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym wydawany jest szybciej.
Właśnie dlatego ważne jest prawidłowe sformułowanie umowy. Pisząc umowę myśl o tym, jakie dokumenty będziesz musiał przedstawić w sądzie, żeby otrzymać nakaz zapłaty. Jeśli dostarczasz towar czy usługę zadbaj o to, żeby uzyskać od kontrahenta dokument potwierdzający wykonanie umowy z Twojej strony (dokument wz, list przewozowy, czy protokół odbioru). Wówczas taki dokument załączasz do pozwu i sąd nie ma wątpliwości – wyda nakaz zapłaty.
Właśnie po to podpisujesz umowę, żeby – w razie czego – uprościć procedurę windykacji Twojego kontrahenta.
Pamiętaj o tym, że w niektórych przypadkach musisz wnieść pozew na specjalnym sądowym formularzu: Więcej: Pozew na urzędowym formularzu
Treść nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym
W nakazie zapłaty nakazuje się pozwanemu, żeby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia tego nakazu zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami albo w tym samym terminie wniósł sprzeciw do sądu, który wydał nakaz.
Jeśli pozwany nie złoży sprzeciwu od nakazu zapłaty, możesz wnieść o nadanie mu klauzuli wykonalności i skierować sprawę do komornika. Wtedy wchodzisz już w etap efektywnego dochodzenia swojej wierzytelności. Komornik zajmuje konta bankowe dłużnika, jego nieruchomości, a także inne składniki majątku, z których Ty odzyskasz swoje pieniądze.
Sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym
Pozwany po otrzymaniu nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym może zdecydować się na jedno z poniższych zachowań:
- spełnić zasądzone roszczenie,
- wnieść sprzeciw od nakazu zapłaty,
- nie wnosić sprzeciwu oraz nie spełnić świadczenia ? w takim przypadku nakaz zapłaty uprawomocni się i stanie się tytułem egzekucyjnym.
Decydując się na wniesienie sprzeciwu pamiętaj o konieczności dochowania ustawowego terminu. W sprzeciwie powinieneś także wskazać, czy zaskarżasz nakaz w całości, czy w części (wtedy wskazać w jakiej części), przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy (np. brak właściwości miejscowej sądu, zapis na sąd polubowny), oraz okoliczności faktyczne i dowody mające świadczyć o niezasadności powództwa.
Pamiętaj, że jeżeli pozew wniesiono na urzędowym formularzu, wniesienie sprzeciwu wymaga również zachowania tej formy.
Więcej: Pozew na urzędowym formularzu
Skuteczne wniesienie sprzeciwu, czyli takie którego sąd nie odrzucił, wywołuje ten skutek, że nakaz zapłaty traci moc. Ten skutek następuje z automatu. Sąd nie bada argumentów pozwanego i nie zastanawia się, czy one mają sens. Dla uchylenia nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym wystarczająca jest argumentacja pozwanego sprowadzająca się o stwierdzenia: nie, bo nie.
Dlatego mówi się, że nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym to oferta sądu dotycząca rozstrzygnięcia sprawy. Jeśli pozwany nie przyjmuje oferty, sprawa toczy się na normalnych zasadach.
Po uchyleniu nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, sąd przystąpi dalej do rozpoznawania sprawy zgodnie z właściwym do tego trybem (np. w postępowaniu zwykłym albo w postępowaniu uproszczonym).
WAŻNE: Sąd odrzuci Twój sprzeciw m.in., gdy wniesiesz go po terminie albo gdy nie uzupełnisz braków formalnych w terminie wyznaczonym przez sąd. Odrzucenie sprzeciwu skutkuje uprawomocnieniem się nakazu zapłaty, co z kolei pozwala na uruchomienie komornika.
Uchylenie nakazu zapłaty
W pewnych sytuacjach sąd ma obowiązek uchylić nakaz zapłaty. Jak wierzyciel musisz znać te sytuacje, i uwzględnić przy pisaniu pozwu.
Sąd ma obowiązek uchylić wydany nakaz zapłaty przede wszystkim, jeżeli miejsce pobytu pozwanego nie jest znane albo gdyby doręczenie mu nakazu nie mogło nastąpić w kraju.
Musisz wiedzieć, że na tej podstawie można uchylić nakaz zapłaty nawet po wielu latach, jeśli pozwany udowodni, że czasie, gdy próbowano doręczyć mu nakaz zapłaty przebywał poza granicami kraju.
Nadto, sąd uchyli nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym także wówczas, gdy po wydaniu nakazu zapłaty okaże się, że pozwany w chwili wniesienia pozwu nie miał zdolności sądowej (tj. nie mógł być stroną postępowania ? zdolności sądowej nie ma np. spółka cywilna), zdolności procesowej (tj. zdolności do podejmowania samodzielnych czynności procesowych, nie ma jej np. osoba niepełnoletnia) albo organu powołanego do jego reprezentowania (np. spółka z o.o. nie miała zarządu), a braki te nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie.
