Odstępne to ustalona przez strony umowy kwota pieniężna, której zapłata umożliwia odstąpienie od umowy. Zarówno uprawnienie do odstąpienia od umowy za zapłatą odpowiedniej sumy jak i jej wysokość powinny być wskazane w umowie stron.
Na przykład:
Zamawiający w terminie 3 miesięcy od zawarcia niniejszej umowy może od niej odstąpić za zapłatą odstępnego w wysokości 5000, 00 PLN (słownie: pięciu tysięcy złotych).
Odstępne ma stanowić pewnego rodzaju zadośćuczynienie na rzecz drugiej strony za to, że umowa nie została zrealizowana bez jej winy. Nie oznacza to jednak, że strony nie mogą uzależnić odstępnego od pewnych warunków np. zwłoki czy opóźnienia drugiej strony z realizacją umowy.
Odstąpienie od umowy za zapłatą odstępnego prowadzi do identycznych skutków jak odstąpienie od umowy na innych podstawach (tj. na mocy umownego lub ustawowego prawa do odstąpienia od umowy). Umowa, od której jedna ze stron odstąpiła uważana jest za niezawartą, a wszystko co strony już sobie świadczyły, powinno zostać zwrócone, a jeśli to niemożliwe, odpowiednio rozliczone.
Odstępne ? w przeciwieństwie do np. zadatku – może być wyrażone tylko w pieniądzu. Uprawnienie od odstąpienia od umowy za zapłatą odstępnego może być w umowie zastrzeżone na rzecz jednej lub obu stron.
Odstąpienia od umowy na podstawie odpowiedniego postanowienia umownego przewidującego odstępne dokonuje się poprzez złożenie drugiej stronie oświadczenia. Nie w każdym przypadku wymagana jest jakaś szczególna forma tego oświadczenia, ale warto ? dla uniknięcia w przyszłości wątpliwości ? złożyć je formie pisemnej.
Bardzo istotne jest to, że oświadczenie o odstąpieniu od umowy powinno być złożone po wypłacie sumy odstępnego, a najpóźniej w chwili jej zapłaty. Jeśli oświadczenie zostanie złożone przed zapłatą umówionej sumy, to nie wywoła żadnych skutków. W takiej sytuacji należy ? już po dokonaniu zapłaty ? ponownie złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy.
