Ostatnio wspominałem o tym, że czasem próba skorzystania przez jedną ze stron z uprawnienia do odstąpienia od umowy może uniemożliwić dochodzenie zapłaty wynikającej z umowy kary umownej.
W jednej z nowszych uchwał Sąd Najwyższy uznał, że w wypadku odstąpienia od umowy strona, możliwe jest dochodzenie kary umownej zastrzeżonej jedynie na wypadek odstąpienia od umowy. Odstąpienie od umowy pozbawi jednak stronę możliwości dochodzenia kary umownej zastrzeżonej na wypadek nienależytego wykonania zobowiązania. Więcej na ten temat w pierwszej części tego wpisu zatytułowanej Kara umowna a odstąpienie od umowy.
Warto zauważyć, że zasady o których wspomina Sąd Najwyższy dotyczą tylko tych umów, w których nie ma żadnych postanowień dotyczących skutków odstąpienia od umowy. Przypomnę, że co do zasady konsekwencją odstąpienia od umowy jest to, że umowa przestaje istnieć i to ze skutkiem wstecznym. Tzn. traktuje się ją tak, jakby jej nigdy nie było. Stąd ciężko znaleźć podstawę do dochodzenia kary umownej, skoro została ona zastrzeżona w umowie, której nigdy ? z prawnego punktu widzenia ? nie było.
Nie ma jednak przeszkód, aby strony w umowie same przewidziały jakie konsekwencje będzie miało odstąpienie od umowy. Można ustalić, że będzie ono miało skutki dopiero na przyszłość. Według mnie można także wyraźnie wskazać w treści umowy, że pomimo odstąpienia od niej, w mocy pozostają postanowienia zobowiązujące do zapłaty kar umownych naliczonych przed odstąpieniem.
Innym rozwiązaniem jest powiązanie wysokości kary umownej za odstąpienie od umowy z wysokością kar naliczonych przed jeszcze odstąpieniem.
Przykład:
W wypadku odstąpienia od umowy z winy wykonawcy, zamawiający ma możliwość dochodzenia kary umownej w wysokości 3500 PLN powiększonej o wysokość kar umownych naliczonych z tytułu naruszenia innych postanowień umowy (najlepiej wskazać na konkretne postanowienie umowne, które było podstawą do naliczania kar).
W wracając do przykładu z mojego poprzedniego wpisu, przy takiej redakcji umowy zamawiający mógłby zamiast kary umownej w wysokości 3500 PLN dochodzić aż 11500 PLN.
Tak, czy inaczej warto jeszcze przed podpisaniem umowy przeanalizować jej treść właśnie pod tym kątem. Analiza umowy będzie także przydatna przed złożeniem oświadczenia o odstąpieniu od umowy.
